معماری بومی ایران

معماری بومی ایران

Blog Article

معماری بومی

معماری بومی یا معماری محلی به طیفی از شیوه های ساخت و ساز گفته میشه که در اونها با استفاده از مواد و مصالح،

دانش، نیروی کار و سنت های محلی به نیازها و خواسته های بومیان پاسخ داده میشه . این معماری چون زاده فرهنگ و بوم هست  بنابراین در گذر زمان و پا به پای فرهنگ تکامل پیدا میکنه. معماری بومی مشخص کننده هویت فردی ،محیطی ، تاریخی و فرهنگی موجوده. معماری بومی با ایده و طراحی برگرفته از خرد اجتماعی شکل یافته در بوم و با استفاده از ویژگی های دانش بومی دست به خلق فضا و کالبد میزنه . میشه گفت معماری بومی در واقع اونجایی اتفاق میفته که معمار ، در طی مکانیسمی فرهنگ منطقه رو با بستر محیط طبیعیش پیوند میزنه . در واقع نوعی ساختار محلی یا منطقه ای هست که برای بنای اون از مصالح و منابع سنتی منطقه ای استفاده میشه .

معماری بومی شامل تمامی خانه ها ، فضاها و ساختمان هایی هست که برای انسان ساخته میشه و به طور کلی میتونیم به 3 ویژگی اون اشاره کنیم :

_از مواد،مصالح و دانش بومی به سادگی استفاده میشه

_از نیروهای بومی با مشارکت اونا و تو جه به سلیقشون استفاده میشه .

_در عین حفظ کیفیت و منافع از هزینه های مادی و غیر مادی کم میشه .

ارزش های معماری بومی :

الف) نگاه به طبیعت و تداعی تقدس اون : یک اثر معماری از زمان به وجود اومدن تا لحظه ای که باید اولین گام هاشو برای کالبد شدن برداره با زمین ترکیب میشه از زمین آب دریافت میکنه و بعد از تغییر شکل ظاهری و محتوای شیمیایی ، فیزیکیش به میزان متفاوت ، برمیگردونه .

1) طبیعت معنادار در معماری : در اجتماع و فرهنگ ایرانی احترام به همه عناصر طبیعت وجود داره . در عرفان اعتقاد بر اینه که آب ، باد(هوا) ، خاک وآتش «نور و فاکتورهای دنیوی » عناصراصلی تشکیل دهنده اطراف ما هستن .

2)طراحی اقلیمی : الهام از طبیعت در بسیاری از ویژگی های ساختمان دیده میشه ، استفاده از گیاهان طبیعی ، روشنایی طبیعی ، تهویه طبیعی و خصوصیات دمایی زمین و بقیه نیروهای طبیعت همه در معماری بومی در نظر گرفته میشه .

3) خودبسندگی : استفاده از مصالح بومی «بوم آور » معماران بومی عادت به استفاده از خاک فونداسیون حفاری شده برای ساختن آجر ها داشتن .

4) پرهیز از بیهودگی : قناعت و استفاده حداکثر از حداقل ها در گذشته نه چندان دور از مهمترین ارزش های سنتی جوامع شهری و روستایی بوده .

ب) مراحل طراحی و طراحی انسانی : طراحی انسانی ، مهمترین اصل معماری بومی هست . که به قابلیت زیست تمام اجزای تشکیل دهنده نظام زیست جهانی میپردازه .

1) درون گرایی : هر اجتماعی ، احترام فوق العاده ای ، برای فرهنگ، عادت ها و سنت هاش قائل هست . فرهنگ ایرانی ها با خانواده و خلوت اونا احترام میزاره. فعالیت های وابسته به خانواده وخلوت اونا باید در فضای جداگانه ای نسبت به فعالیت های عمومی مستقر بشه.

اصول معماری بومی ایران :

الف) انرژی : حداکثر استفاده از منابع محلی در گرمایش ، تهویه و روشنایی ساختمان های بومی با توجه به نیاز های اقلیمی و محلی

ب) جهت گیری گذرها و راه های شهری : نحوه قرارگیری ساختمان ها در کنارهمدیگه ، جهت گیری ساختمان ، موقعیت پلان در زمین، موقعیت پنجره ها ، درها و ..... با توجه به ملاحظات اقلیمی و انرژی بهره گیری از مصالح بومی از منابع محلی ، ساختمان های بومی دارای درصد بالای مصالحیه که مفهوم فرهنگی فرازمانی رو به موازات عملکرد بنا میکنه .

معماری مناطق مختلف ایران :

ایران دارای اقلیم های مختلف با شرایط آب و هوایی متفاوته که معماری هر اقلیم ویژگی ها و اصول خاص خودشو داره .

معماری مناطق سرد و کوهستانی : اقلیم های سرد دارای زمستان های طولانی و سرد و یخبندان های مکرر هست و زمیت اغلب پوشیده از برف . نوسان دما در شب و روز و فصل های مختلف در این مناطق زیاده . خصوصیات معماری بومی این مناطق به شرح زیر :

1.توپوگرافی و جهت تابش از عوامل تعیین کننده و استقرا و گسترش بناهاست

2.بافت شهر فشرده و ساختمان ها بهم متصل اند

3.بناها کوچک ، محصور و درونگرا هستن

4.بناها دارای ارتفاع کم و در و پنجره ها ابعاد کوچک دارن

5.معابر عرض کم دارن و عمود بر جهت باد هستن

فرم بناهای سنتی و معماری بومی این اقلیم دارای ویژگی های زیر هست : بام ها اکثرا مسطح هستن و اتاق ها ارتفاع کمی دارن . نسبت سطح پوسته به حجم کم هست و بناها درونگرا و غالبا دارای حیاط مرکزی هستن . دیوار ها قطر زیاد دارن و خانه ها اکثرا دارای ایوان هستن .

در معماری بومی این اقلیم به عواملی همچون مصالح و رنگ اونا در بنا ، قار گیری ساختمان ها در مجاور هم . جلوگیری از برخورد باد با بنا و پایین بردن بنا از سطح معبر توجه زیادی میشه .

معماری بومی  اقلیم معتدل و مرطوب :

در این اقلیم رطوبت زیاده و تغییر درجه حرارت در شب و روز کم هست که با توجه به بارش زیاد باران و رطوبت زیاد منطقه ، استفاده از جریان های بادی از اصول معماری بومی این اقلیم بشمار میره .

برای فعالیت های روزانه در اطراف بنا ایوان طراحی میشه و ساختمان ها به صورت خطی یا پراکنده برای استفاده حداکثر از جریان باد ساخته میشن . سقف های بنا ها بصورت شیبدار طراحی میشه و  تا نزدیک سطح زمین برای مقابله با باران های شدید و کج باران ادامه داره . پنجره ها در سمت های بیرونی بنا برای ایجاد کوران طراحی میشن و از مصالحی که رطوبت کمتری جذب میکنه و تبخیر بیشتری دارن استفاده میشه .

معماری متاطق گرم و خشک : این اقلیم درجه حرارت بالایی در تابستان و سرمای شدیدی در زمستان داره. طوفان شن و رطوبت بسیار کم از دیگر ویژگی های ای مناطق بشمار میره .

برخی از ویژگی های معماری بومی این اقلیم عبارتند از :

• احداث گودال باغچه


• معماری درونگرا و طراحی حیاط مرکزی


• طراحی بادگیر برای هدایت باد به داخل ساختمان


• استفاده از مصالح با مقاومت حرارتی و ظرفیت حرارتی بالا مثل گل و مشتقات اون


• احداث ساختمان به سمت جنوب و جنوب شرق برای استفاده بهینه از انرژی تابشی خورشید در زمستان

با گروه مهندسی نتا همراه باشید

 

 

 

 

 

Report this page